بررسی تأثیر دستکاری فعالیتهای واقعی بر مدیریت سود تعهدی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

Transcript

1 بررسی تأثیر دستکاری فعالیتهای واقعی بر مدیریت سود تعهدی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران عبدالمهدی انصاری مصطفی دری * سده مسعود نرگسی چکیده در ادبیات حسابداری متداولترین روشها برای مدیریت کردن سود مدیریت سود تعهدی و دستکاری فعالیتهای واقعی یا همان مدیریت واقعی سود می باشد. از آنجا که معموال مدیریت سود تعهدی در پایان دوره مالی و مدیریت واقعی سود در طی دوره مالی انجام می پذیرد انتظار میرود که تصمیمات مدیران برای دستکاری فعالیتهای واقعی بر مدیریت سود تعهدی اثرگذار باشد. بنابراین در این پژوهش تأثیر دستکاری فعالیتهای واقعی بر مدیریت سود تعهدی مورد بررسی قرار می گیرد. برای این منظور از جریان نقد عملیاتی غیرعادی و هزینههای اختیاری غیرعادی به عنوان معیارهای مدیریت سود واقعی و از اقالم تعهدی اختیاری به عنوان معیار مدیریت سود تعهدی استفاده شده است. اطالعات مورد نیاز این پژوهش از صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جمعآوری شده است. نمونه پژوهش شامل 79 شرکت برای دوره زمانی 4831 تا 4837 میباشد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین معیارهای دستکاری فعالیتهای واقعی )یعنی جریان نقد عملیاتی غیرعادی و هزینههای اختیاری غیرعادی( و مدیریت سود تعهدی ارتباط مستقیم و معنیدار وجود دارد. به عبارت دیگر هرچقدر دستکاری فعالیت های واقعی بیشتر باشد دستکاری اقالم تعهدی نیز در پایان دوره بیشتر خواهد بود. کلمات کلیدی: مدیریت سود دستکاری فعالیتهای واقعی مدیریت سود تعهدی انصاری عبدالمهدی دانشیار عضو هیات علمی دانشگاه ولی عصر دری سده مصطفی مربی عضو هیات علمی دانشگاه ولی عصر )m.dorri@vru.ac.ir 3 نرگسی مسعود دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه ولی عصر )عج( رفسنجان )ansari@vru.ac.ir( )عج( رفسنجان )* نویسنده پاسخگو: )عج( رفسنجان

2 مقدمه مدیریت سود به یک پدیده رایج تبدیل شده است که در اکثر کشورهای جهان اتفاق میافتد. تحقیقات زیادی نیز بر روی مدیریت سود در ایران صورت گرفته است که یافتههای این پژوهشها وجود مدیریت سود در شرکتهای بورسی را اثبات میکنند )مانند مشایخی و همکاران 4831 نوروش و همکاران 4831 خدادادی و جان جانی 4871(. طرفی در ادبیات حسابداری متداولترین روشها برای مدیریت کردن سود مدیریت سود تعهدی و دستکاری فعالیتهای واقعی یا همان مدیریت واقعی سود می باشد. از آنجا که معموال مدیریت سود تعهدی در پایان دوره مالی و مدیریت واقعی سود در طی دوره مالی انجام می پذیرد انتظار میرود که تصمیمات مدیران برای دستکاری فعالیتهای واقعی در طی دوره بر مدیریت سود تعهدی در پایان دوره اثرگذار باشد. مدیران برای رسیدن به سودهای هدف نمی توانند فقط بر مدیریت اقالم تعهدی در پایان دوره اتکا کنند زیرا این کار ریسک زیادی دارد و به ویژه اگر عملکرد شرکت طی دوره و یا شرایط اقتصادی مناسب نباشد برای رسیدن و یا نزدیک شدن به اهداف سود محدودیت هایی را برای مدیران ایجاد می کند. از مدیریت سود از طریق دستکاری فعالیتهای واقعی نیز از آنجا که بر جریانهای نقد شرکت اثرگذار است محدودیتها و مسئولیتهایی را برای مدیران ایجاد می کند. مثال ممکن است دستکاری فعالیتهای واقعی در مجموع موجب زیان شرکت و یا کاهش سود شرکت نسبت به سال قبل شود و مدیران مجبور شوند برای گریز از این اتفاقات ناخوشایند در پایان دوره دست به دامان اقالم تعهدی شوند. بر این اساس به نظر می رسد مدیران در تصمیمات خود برای مدیریت اقالم تعهدی دستکاری هایی را که بر روی فعالیتهای واقعی انجام داده اند نیز در نظر می کیرند و از ترکیبی از این انواع مدیریت سود استفاده می کنند. بنابراین در این پژوهش تأثیر دستکاری فعالیتهای واقعی بر مدیریت سود تعهدی مورد بررسی قرار می گیرد. بخش های مختلف مقاله که در ادامه می آید به این شرح است: ابتدا با مرور ادبیات مربوط به انواع مدیریت سود مساله پژوهش تشریح می گردد. سپس نتایج پژوهش های دیگری که پیش از این در رابطه با موضوع و مساله پژوهش انجام گرفته اند مرور می گردند. در بخش سوم به معرفی روش پژوهش و نحوه آزمون فرضیات پرداخته می شود و بالفاصله نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها ارایه می گردد. آنگاه در بخش پایانی جمع بندی و نتیجه گیری و چند محدودیت و پیشنهاد پژوهشی ارایه می گردد. ادبیات پژوهش و بیان مساله مدیریت سود زمانی رخ میدهد که مدیران برای گزارشگری مالی و ساختار معامالت با هدف تغییر در گزارشهای مالی قضاوت خود را به کار میگیرند تا برخی از ذینفعان را در مورد عملکرد اقتصادی شرکت گمراه کنند یا بر نتایج قراردادهایی که به ارقام حسابداری گزارششده بستگی دارد اثر بگذارند )1999 Wahlen,.)Healy and

3 امروزه مدیریت سود یکی از موضوعات بحثبرانگیز و جذاب در پژوهشهای حسابداری است به دلیل اینکه سرمایهگذاران به عنوان یکی از فاکتورهای مهم تصمیمگیری به رقم سود توجه خاصی دارند )نوروش و همکاران.)4831 سود یکی از مهمترین منابع برای ارزیابی عملکرد واحد اقتصادی و شاخصی مناسب برای تصمیمات سرمایهگذاران به حساب میآید. همچنین سود به عنوان مبنایی برای محاسبه مالیات معیاری برای ارزیابی موفقیت عملکرد شرکت معیاری برای تعیین میزان سودهای قابل تقسیم معیاری برای مدیریت توزیع سود سهام و مبنایی برای ارزیابی موفقیت مدیریت واحد اقتصادی است )کردستانی و هدایتی 4837(. بنابراین چون سودها حاوی اطالعات مهمی برای استفادهکنندگان داخلی و خارجی هستند به وسیله مدیران مدیریت میشوند تا به سرمایهگذاران خارجی آگاهی دهند که عملکرد شرکت مطلوب است.)Sanjaya and Saragih, 2012( اما دانستن این نکته که مدیریت به رغم عملکرد واقعا ضعیف سود را مورد دستکاری قرار داده تا عملکرد را خوب گزارش کند بر عموم سرمایهگذاران اثر منفی گستردهای دارد. در نبود انگیزههای خاص مدیران صرفا با قصد گزارشگری منصفانه اقدام به قضاوتها و تصمیمگیریهای حسابداری میکنند. اما در موقعیتهای مختلف انگیزههای اقتصادی اغواکنندهای نظیر دریافت پاداش برای مدیران وجود دارد که به مدیریت سود بپردازند زیرا ارزش شرکت و ثروت مدیران و مالکان آن به شکل تفکیکناپذیری به سودهای گزارششده مرتبط است. اما انگیزه هرچه باشد راههای مدیریت سود به فراوانی اقالم تعهدی برآوردها و قضاوتهای حسابداری است. نگرانی روزافزون در جامعه سرمایهگذاری این است که برخی از رویههای مدیریت سود اعتماد عمومی را نسبت به گزارشگری مالی برونسازمانی از بین میبرد و مانع از جریان کارآمد سرمایه در بازارهای مالی میشود. منتقدان بر این باورند که مدیران از اختیار و آزادی عملی که به واسطه اصول پذیرفتهشده حسابداری به آنها داده شده است سوءاستفاده میکنند و عمدا اطالعات مندرج در صورتهای مالی را مخدوش میکنند )رحمانی 4837(. در ادبیات حسابداری سه روش برای مدیریت سود وجود دارد: حسابداری متقلبانه مدیریت سود تعهدی و دستکاری فعالیتهای واقعی حسابداری را نقض میکند.)Gunny, 2005(.)Dechow and Skinner, 2000( مدیریت تعهدی سود و دستکاری فعالیتهای واقعی میباشند حسابداری متقلبانه شامل انتخابهایی است که اصول پذیرفتهشده اما از آنجا که مشهورترین روشها برای مدیریت سود 2012( Saragih, )Sanjaya and در این پژوهش نیز تمرکز اصلی بر روی مدیریت سود تعهدی و مدیریت واقعی سود میباشد. هر کدام از این روشها به شرح زیر تعریف شدهاند:

4 مدیریت سود تعهدی. به اعتقاد دچو و اسکینر )0111( مدیریت سود تعهدی شامل انتخابهای حسابداری در چارچوب اصول پذیرفتهشدهی حسابداری است که تالش دارد عملکرد اقتصادی واقعی را مبهم نشان دهد یا بپوشاند. مدیریت سود تعهدی را مدیریت سود حسابداری نیز میگویند چرا که مدیریت از طریق اقالم تعهدی اختیاری به آرایش ارقام حسابداری مطابق با اهداف مطلوب خود میپردازد. به طور کلی این روش متأثر از انتخاب روشهای حسابداری مناسب توسط مدیریت جهت دستیا یب به سطوح مطلوب و مورد نظر سود است. ابزار مدیریت سود وسیلهای است که مدیریت با استفاده از آن سود مورد گزارش را در جهت اهداف خود تغییر میدهد. از آنجا که مدیریت سود تعهدی از طریق اقالم تعهدی اختیاری صورت میگیرد پس ابزار اصلی مدیریت سود تعهدی اقالم تعهدی اختیاری میباشند. اقالم تعهدی را بیشتر بدین صورت تعریف کردهاند که گویای تفاوت بین سود حسابداری و اجزای نقدی آن است به بیان دیگر تفاوت بین جریان نقدی و زمانبندی شناخت معامالت است )ع یل آبادی و نوری فرد 4833(. بدین معنی که اقالم تعهدی مثبت بزرگ نشاندهندهی فزونی سود گزارششده نسبت به جریان وجه نقد تولیدشده توسط شرکت میباشد که این تفاوت به دلیل بکارگیری سیستم تعهدی در حسابداری است: که در آن سود E t = CFO t + Accrual t )E( از دو جزء جریان نقد )CFO( و اقالم تعهدی )Accrual( تشکیل شده است. با فرض اینکه جریان وجه نقد دستکاری نمیشود تنها راه باقیمانده برای دستکاری سود افزایش یا کاهش اقالم تعهدی است. در ادبیات حسابداری اقالم تعهدی به دو نوع تفکیک شده است: اقالم تعهدی اختیاری و اقالم تعهدی غیر اختیاری. اقالم تعهدی اختیاری آن دسته از اقالم تعهدی هستند که تحت کنترل مدیریت میباشند و به راحتی هدف دستکاری واقع میشوند درحالیکه اقالم تعهدی غیر اختیاری تحت کنترل مدیریت واحد تجاری نمیباشند. یک عامل بنیادی در آزمون مدیریت سود در شرکتها تخمین عامل اختیار و اعمال نظر مدیران در تعی نی سود است. بررسی ادبیات مدیریت سود بیانگر وجود رویکردهای متفاوت در تعی نی سود گزارششده است. یکی از مهمترین رویکردها مبتنی بر اقالم تعهدی اختیاری به عنوان شاخصی برای تعی نی و کشف مدیریت سود در واحدهای تجاری است )مشایخی و همکاران 4831(. برآورد عمر مفید داراییها تعیین ارزش اسقاط داراییها انتخاب روشهای حسابداری مطلوب مدیریت مثل روش استهالک منظور کردن ذخیره کمتر برای مطالبات مشکوک الوصول و تأخیر در حذف مستقیم داراییها را میتوان نمونهای از مدیریت سود تعهدی دانست. دستکاری فعالیتهای واقعی )مدیریت واقعی سود(. دستکاری فعالیتهای واقعی زمانی اتفاق میافتد که مدیران عهدهدار فعالیتهایی میشوند که زمانبندی یا ساختار یک عملیات سرمایهگذاری و یا معامالت مالی را به منظور اثرگذاری بر محصول )خروجی( سیستم حسابداری تغییر میدهد )2010.)Gunny, دستکاری فعالیتهای واقعی

5 انحراف از روشهای عادی عملیاتی بوده و با هدف اولیه برآورده سازی آستانههای خاص سود انجام میگیرد.)Roychowdhury, 2006( یکی از شیوههای دستکاری فعالیتهای واقعی دستکاری هزینههای اختیاری است هزینههایی که به سادگی تحت تأثیر تصمیمات مدیریت قرار میگیرند مانند هزینه تبلیغات و هزینه تحقیق و توسعه. بیشترین شواهد مربوط به دستکاری فعالیتهای واقعی نیز روی هزینههای اختیاری نظیر کاهش هزینههای تحقیق و توسعه تمرکز دارند.)Bushee, 1998; Baber et al and Roychowdhury, 2006( )0110( شواهدی در مورد همچنین 1 توماس و ژانگ دستکاری فعالیتهای واقعی از طریق تولید اضافی را دریافتند. به اعتقاد آنها مدیران بیشتر از آنچه که برای فروش و سطح موجودی هدف عادی نیاز دارند تولید میکنند تا بهای تمامشده کاالی فروش رفته گزارششده برای هر واحد را کاهش دهند که نتیجه آن افزایش در سودهای گزارششده است. تخفیفات قیمتی نیز یکی دیگر از روشهای دستکاری فعالیتهای واقعی میباشد. مطالعات اخیر نشان دادند که مدیران تخفیفات قیمتی را به منظور افزایش حجم فروشها ارائه میدهند )2008 Yu,.)Roychowdhury, 2006 and مدیران تخفیفات گستردهای را نزدیک به پایان سال مالی جهت افزایش حجم فروشها ارائه میدهند. افزایش حجم فروشهای به وجود آمده احتماال زمانی که شرکت دوباره قیمتهای قدیمی را برقرار میکند از بین خواهد رفت. این عمل در حقیقت انتقال سودهای آتی به دوره جاری است. نتیجتا سودآوری آتی ممکن است به وسیله دستکاری فروش ناشی از تخفیفات قیمتی مخدوش شود )2008.)Yu, زمان فروش داراییها و شناسایی سود غیرعملیاتی حاصل از آن نیز میتواند به عنوان راهی برای مدیریت سود مورد استفاده مدیران قرار گیرد که از طریق تصمیمات عملیاتی صورت میگیرد Gunny, (.)2010 به عبارت دیگر زمانی که درآمد عملیاتی جاری پایینتر )باالتر( از درآمد عملیاتی پیشبینیشده باشد مدیران از طریق فروش داراییهای ثابت و اوراق قابل معامله اقدام به مدیریت سود میکنند.)Herrmann et al, 2003( البته نکته قابلتوجه این است که قصد مدیریت عامل مهمی در مدیریت واقعی سود میباشد. به این معنی که اگر شرکتی واجد یکی از شرایط مدیریت واقعی سود باشد نمیتوان گفت آن شرکت الزاما مدیریت واقعی سود انجام داده است. بلکه ممکن است انجام این فعالیتها ناشی از مجموعه فرصتهایی باشد که در اختیار شرکت است. اما گاهی مدیران از انجام این گونه فعالیتها قصد مدیریت سود و تأثیر مستقیم بر نتایج حسابداری دارند که نسبت به حالت پیش متفاوت میباشد. بنابراین شناخت نیت مدیریت عامل مهمی در شناسایی مدیریت واقعی سود است )2005.)Gunny, تاثیر انواع مدیریت سود بر یکدیگر. مدیران جهت اعمال مدیریت سود هم از دستکاری اقالم تعهدی اختیاری استفاده میکنند و هم فعالیتهای واقعی را دستکاری میکنند. به عبارت دیگر این دو نقش مکمل داشته و مدیریت از هر دو در کنار همدیگر جهت رسیدن به اهداف مدیریت سود استفاده میکنند. اما بین مدیریت سود تعهدی 4 Thomas and Zhang

6 و مدیریت سود واقعی تفاوتهایی وجود دارد: اوال مدیریت سود تعهدی از طریق انتخاب روشهای حسابداری توسط مدیریت صورت میگیرد و با تغییر در فعالیتهای عملیاتی همراه نیست درحالیکه مدیریت سود واقعی با تغییر در عملیات اساسی به منظور افزایش سودهای دوره جاری صورت میگیرد )Gunny, 2010( ثانیا انتخابهای حسابداری راجع به اقالم تعهدی به منظور مدیریت سود تعهدی ریسک و احتمال کشف شدن بیشتری در بررسیهای حسابرسی دارد درحالیکه قضاوتی بودن مدیریت سود واقعی این احتمال را برای آن کاهش داده است تفاوت بین مدیریت سود تعهدی و واقعی زمان مدیریت سود است )Yu, 2008(.)Yu, 2008( دوره مالی اتفاق میافتد درحالیکه مدیریت سود تعهدی در پایان دوره مالی اما مهمترین اغلب مدیریت واقعی سود در طی به وقوع میپیوندد. مدیران به این دلیل تمایل به استفاده از مدیریت واقعی سود در طی دوره مالی و قبل از مدیریت سود تعهدی پایان دوره دارند که تکیه بر دستکاری اقالم تعهدی به تنهایی مستلزم یک ریسک است چرا که تحقق کسری پایان سال بین سود دستکاری نشده و آستانه مورد نظر میتواند بیشتر از مقداری باشد که با دستکاری اقالم تعهدی امکانپذیر است و در صورت بروز چنین اتفاقی فعالیتهای واقعی نمیتواند در پایان سال دستکاری شود Bruns and Merchant, 1990; Graham et al. (.)2005 عموما مدیران سطح مدیریت سود تعهدی را بعد از تعیین سطح دستکاری فعالیتهای واقعی مشخص میکنند.)Mastuura, 2008( به عبارت دیگر مدیران ابتدا دستکاری فعالیته یا واقعی را به کار میگیرند و سپس اقالم تعهدی را جهت مدیریت سود مورد استفاده قرار میدهند و هر کدام از این دو نوع مدیریت سود به صورت ترتیبی انجام میشود و دستکاری فعالیتهای واقعی مدیران را به انجام مدیریت سود تعهدی تشویق میکند ( Saragih, Sanjaya and.)2012 خیر دستکاری اقالم تعهدی ممکن است برای اجتناب از زیانهای متأثر از فعالیتهای واقعی اعمال شود. بنابراین این پژوهش به بررسی این موضوع میپردازد که آیا دستکاری فعالیتهای واقعی بر مدیریت سود تعهدی اثرگذار است یا پیشینه پژوهش روچودهری )0112( در تحقیق خود با عنوان»مدیریت سود از طریق دستکاری فعالیتهای واقعی«به این نتیجه رسید که مدیران با انجام مدیریت سود واقعی از گزارش کردن زیان اجتناب میکنند. سانجایا 2 و ساراگیه )0140( بیان کرد که معموال دستکاری فعالیتهای واقعی در طی دوره جاری انجام میشود. اقدامی که زیان را برای شرکت در پایان دوره افزایش میدهد. برای اجتناب از زیان مدیران سود را از طریق اقالم 5 Roychowdhury 6 Sanjaya and Saragih

7 تعهدی اختیاری مدیریت خواهند کرد. نتایج به دست آمده از فرضیهی پژوهشی مبنی بر اینکه دستکاری فعالیتهای واقعی به صورت مثبت بر مدیریت سود تعهدی اثر میگذارد حمایت میکند. همچنین بیان شد که دستکاری شدید فعالیتهای واقعی تأثیرات شدیدی بر مدیریت سود تعهدی در پایان دوره دارد. 9 زنگ )0119( به بررسی این موضوع پرداخت که آیا مدیران مدیریت سود تعهدی و مدیریت سود واقعی را به صورت جایگزین بکار میبرند و ترتیب بکار گیری آنها توسط مدیریت چگونه است وی دریافت که مدیران قبل از اعمال مدیریت سود تعهدی درباره مدیریت سود واقعی تصمیمگیری میکنند. نتایج نشان میدهد که مدیران به صورت جایگزین از مدیریت سود تعهدی و واقعی استفاده میکنند. وی همچنین تغییرات مدیریت سود تعهدی و واقعی را در طی زمان همگام با تغییرات در ریسک دعاوی حقوقی مورد بررسی قرار داد. یافتهها نشان می هد که مدیران در این حالت نیز مدیریت سود تعهدی و واقعی را به صورت جایگزین اعمال میکنند. زنگ )0119( همچنین دریافت که مدیران بعد از دعاوی حقوقی از مدیریت سود تعهدی به سمت مدیریت سود واقعی گرایش پیدا میکنند. 3 یو )0113( مدیریت سود حسابداری و دستکاری فعالیتهای واقعی را مورد بررسی قرار داد و عنوان کرد که تحقیقات قبلی نشان دادهاند که مدیران در واکنش به سختگیریهای استانداردهای حسابداری از مدیریت سود حسابداری به دستکاری فعالیتهای واقعی روی آوردهاند. اما یو )0113( در بررسی خود نشان داد که مدیران با وجود استانداردهای حسابداری سختگیرانه تنها زمانی از مدیریت سود حسابداری به دستکاری فعالیتهای واقعی روی میآورند که سرمایهگذاران نهادی یک افق سرمایهگذاری کوتاه مدت داشته باشند. در مقابل زمانی که مدیران توسط سرمایهگذاران نهادی با افق سرمایهگذاری بلندمدت نظارت شوند چنین رفتاری را اعمال نمیکنند. 7 گارسیا الرا و گارسیا اوسما )0140( در پژوهشی عالوه بر بررسی تأثیر محافظه کاری بر مدیریت سود به بررسی این موضوع پرداختند که آیا اعمال محدودیت در مورد دستکاری اقالم تعهدی به کاهش محافظه کاری از طریق افزایش مدیریت سود واقعی منجر میشود نتایج پژوهش یک رابطه منفی بین محافظه کاری و دستکاری اقالم تعهدی و یک رابطه مثبت بین محافظه کاری و مدیریت سود واقعی را نشان میدهد. ابراهیمی کرد لر و ذاکری )4833( به بررسی مدیریت سود با استفاده از فروش داراییهای شرکت پرداختهاند. نتایج نشان میدهد که شرکتها با فروش داراییها که نمونهای از مدیریت سود واقعی یا مدیریت سود از طریق دستکاری معامالت واقعی است سود را مدیریت میکنند. 7 zang 8 Yu 9 Garcia Lara and Garcia Osma

8 بهار مقدم و حسنی فرد )4837( پژوهشی در ارتباط با دستکاری رویدادهای مالی واقعی از طریق تمرکز بر متغیرهایی مانند جریانهای نقدی ناشی از عملیات هزینههای اختیاری تغییر در موجودی کاال و هزینههای تولیدی انجام دادند. نتایج پژوهش آنها نشان میدهد که رابطه معنیداری بین وجوه نقد عملیاتی و تغییرات در موجودی کاال از یک طرف و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفتهشده در بازار اوراق بهادار تهران از طرف دیگر وجود دارد. هاشمی و ربیعی )0144( در پژوهش خود ارتباط بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری را برای هموارسازی سود در ایران مورد آزمون قرار دادند. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که بین مدیریت سود تعهدی و مدیریت واقعی سود ارتباط متوالی وجود دارد و مدیران به صورت مکمل هر دو نوع مدیریت سود را برای هموارسازی سود بکار میگیرند. داوری نژاد مقدم قوچانی )4837( رابطه بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری به منظور هموارسازی سود را بررسی کرد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که مدیران هر دو استراتژی مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری را برای هموارسازی سود استفاده مینمایند و عموما سطحی از مدیریت سود واقعی را قبل از مدیریت سود حسابداری برای هموار نمودن سود به کار میبرند. به عالوه نتایج پژوهش نشان میدهد که مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری رابطه مثبتی با یکدیگر دارند و مکمل یکدیگرند. روش شناسی پژوهش این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری دادهها یک تحقیق همبستگی از نوع تحلیل رگرسیون میباشد. فرضیات پژوهش مطابق آنچه در بخش ادبیات و پیشینه پژوهش بیان گردید معموال مدیران طی دوره دستکاری فعالیتهای واقعی را به کار میگیرند و سپس برای رسیدن به اهداف سود اقالم تعهدی را جهت مدیریت سود مورد استفاده قرار میدهند. به عبارت دیگر دستکاری فعالیتهای واقعی مدیران را به سمت مدیریت سود تعهدی سوق میدهد. پس انتظار می رود با افزایش )کاهش( حجم دستکاری فعالیتهای واقعی مدیریت سود تعهدی نیز افزایش)کاهش( یابد. بنابراین فرضیات اخص پژوهش به صورت زیر میباشند: فرضیه اول: جریان نقد غیرعادی تأثیر مثبت بر مدیریت سود تعهدی دارد. فرضیه دوم: هزینههای اختیاری غیرعادی تأثیر مثبت بر مدیریت سود تعهدی دارد.

9 قلمرو و نمونه آماری پژوهش قلمرو مکانی پژوهش کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. بازه زمانی مورد استفاده در این پژوهش از سال 4831 تا سال 4837 میباشد. برای انتخاب نمونهی آماری مناسب که یک نمایندهی مناسبی برای جامعهی آماری مورد نظر باشد از روش حذفی استفاده شده است. برای این منظور معیار در نظر گرفته شده است و در صورتی که یک شرکت کلیهی معیارها را احراز کرده باشد به عنوان یکی از شرکتهای نمونه انتخاب شده است. معیارهای مذکور به شرح زیرند: الف( قبل از سال 31 در بورس اوراق بهادار پذیرفتهشده باشند ب( سال مالی شرکتهای نمونه منتهی به 07 اسفند ماه باشد ج( در طی دوره زمانی پژوهش سال مالی خود را تغییر نداده باشند د( در گروه شرکتهای واسطهگری مالی نباشند ه( شرکتها باید صورتهای مالی اساسی را برای سالهای 4831 تا 4837 به صورت کامل ارائه کرده باشند و اطالعات مورد نیاز آنها در دسترس باشد بر اساس شرایط فوق 79 شرکت )30 پژوهش استفاده شد. سال- شرکت( انتخاب گردید و از داده های آنها برای آزمون فرضیات مدل های مورد استفاده و اندازه گیری متغیرهای پژوهش در این پژوهش برای محاسبهی مدیریت سود تعهدی از اقالم تعهدی اختیاری حاصل از مدل تعدیلشدهی 41 جونز ( 477( استفاده شده است. دیچو و همکاران ( 477( بیان کردند زمانی که اعمال نظر مدیریت فقط بر درآمد محدود نشده باشد مدل جونز برای اندازهگیری اقالم تعهدی غیر اختیاری دقیق نخواهد بود. آنها شواهدی را کسب کردند که نشان میداد مدل تعدیلشده جونز در بین مدلهای مختلف تخمین اقالم تعهدی اختیاری بهترین کارایی را دارد و به طور گسترده نیز در تحقیقات مختلف مورد استفاده قرار گرفته است جونز به شرح زیر است:.)Verkerk, 2012( مدل 4: مدل تعدیلشده TA it /A it-1 = α 1 (1/A it-1 ) + α 2 [) REV it - REC it (/A it-1 ] + α 3 (PPE it /A it-1 ) + ε it 10 The Modified Jones model

10 t در سال i کل اقالم تعهدی شرکت = TA it t در سال i مجموع داراییهای اول دوره شرکت = A it-1 t تا سال از سال 1-t i تغییر در درآمد شرکت = REV it t در سال i ناخالص اموال ماشینآالت و تجهیزات شرکت =PPE it t تا سال از سال 1-t i تغییر در خالص حسابهای دریافتنی شرکت = REC it =α 1, α 2, α 3 ضرایب رگرسیون و = ε it عامل خطا در سال t برای شرکت i ام )اقالم تعهدی اختیاری معرف مدیریت سود تعهدی( همچنین برای اندازهگیری مدیریت واقعی سود از جریان نقد عملیاتی غیرعادی و هزینههای اختیاری غیرعادی استفاده شده است. در تحقیقات صورت گرفته توسط دچو و همکاران )4773( روچودهری 44 )0112( کیم و سوهن )0113( کوهن و همکاران )0113( و یو )0113( از مدل های زیر جهت اندازهگیری سطح عادی جریان نقدی عملیاتی و هزینههای اختیاری غیرعادی استفاده شده است: CFO it /A it-1 =K 1t (1/A it-1 ( +K 2t (Sales it /A it-1 +K 3t ( Sales it /A it-1 ( +ε it مدل 0: :CFO it جریان نقد عملیاتی را در دوره t نشان میدهد. DisExp it /A it-1 =K 1t (1/A it-1 ( +K 2t (Sales it-1 /A it-1 ( +ε it مدل 8: :DisExp it هزینهه یا فروش و اداری تشکیال یت اختیاری شرکت i در دوره t است و شامل مجموع هزینهی تبلیغات هزینهه یا میشود. عمومی جریان نقدی عملیاتی غیرعادی و هزینههای اختیاری غیرعادی عبارتاند از تفاوت بین مقادیر واقعی آنها و سطوح عادی برآورد شده آنها با استفاده از مدلهای فوق. به عبارت دیگر باقیماندههای هر کدام از مدل های 0 و 8 به ترتیب بیانگر مقادیر غیرعادی جریان نقدی عملیاتی و هزینههای اختیاری است و معرف مدیریت سود واقعی میباشد. در نهایت با استفاده از تخمینهای حاصل از مدل رگرسیون زیر فرضیههای پژوهش مورد آزمون قرار میگیرد: AM it = α 0 + α 1 PreAEMUI it + α 2 RM it + α 3 LEV it + α 4 SIZE it + α 5 GROWTH it + ε it مدل 1: 11 Kim and Sohn

11 در مدل باال RM it بیانگر هر کدام از شیوههای دستکاری فعالیتهای واقعی است یعنی یکبار به جای آن جریان نقد عملیاتی غیرعادی R-CFO( 8( قرار گرفته و مدل به طور جداگانه تخمین زده می شود. PreAEMUI it باقیمانده مدل 0( و بار دیگر هزینههای اختیاری غیرعادی R-DisEx( باقیمانده مدل "سود پیشبینینشده قبل از مدیریت سود تعهدی" است ( )Saragih, 2012 که به این شرح محاسبه میشود: و در محاسبه آن Matsuura, 2008; Sanjaya and PreAEMUI it = UI it - AM it UI it سود پیشبینینشده )تفاوت سود خالص سال جاری و سود خالص دوره قبلی( است. سطح سود قبل از مدیریت اقالم تعهدی در تصمیم گیری مدیر برای مدیریت سود از طریق اقالم تعهدی اثرگذار است و به همین خاطر این متغیر در مدل وارد می شود. GROWTH it و SIZE it LEV it )لگاریتم طبیعی داراییه یا پایان دوره( نیز به ترتیب معرف اهرم مالی )نسبت بدهیها به داراییها( اندازه شرکت و رشد شرکت )درصد رشد فروش( حسابداری و با توجه به پژوهشهای قبلی و به عنوان دیگر متغیرهای کنترلی وارد مدل شده اند. هستند که بر اساس تئوری اثباتی از نتایج حاصل از تخمین ضریب RM it در مدل باال ( 2 α( برای آزمون فرضیات پژوهش استفاده می گردد. روشهای آماری و اقتصادسنجی مورد استفاده در این پژوهش از تحلیل رگرسیون با استفاده از دادههای ترکیبی برای آزمون فرضیه استفاده میشود. تحلیل رگرسیون روشی برای مطالعه سهم یک یا چند متغیر مستقل در پیشبینی متغیر وابسته است )خاکی 4839(. به صورت کلی در این پژوهش از آزمونهای آماری و اقتصادسنجی زیر استفاده شده است: آزمون F لیمر در این پژوهش از روش دادههای ترکیبی استفاده میشود. بدین منظور جهت تشخیص نوع دادههای ترکیبی )تلفیقی یا پانل( از آزمون F لیمر استفاده میشود و پس از آن نیز در صورت انتخاب روش پانل دیتا از آزمون هاسمن جهت انتخاب اثرات ثابت یا اثرات تصادفی استفاده میشود. آزمون بریوش پاگان در این پژوهش برای بررسی و تشخیص ناهمسانی واریانس در دادههای تلفیقی از آزمون بریوش پاگان استفاده شده است. آزمون دوربین واتسون در این پژوهش از آزمون دوربین واتسون برای بررسی و تشخیص خود همبستگی اجزای خطا در دادههای تلفیقی استفاده شده است. معموال در صورتیکه آماره دوربین واتسن بین وجود خودهمبستگی شدید از نوع مرتبه اول است. /4 تا /0 باشد به معنی عدم

12 شاخص VIF برای آزمون هم خطی متغیرهای مستقل هم خطی چندگانه یکی از دالیل افزایش خطای استاندارد برآورد ضریب رگرسیونی و در نتیجه کاهش کارایی مدل بوده و ممکن است منجر به پیشبینیهای خارج از دامنه مورد )VIF استفاده انتظار شود. به منظور بررسی وجود هم خطی بین متغیرها در این پژوهش از شاخص عامل تورم واریانس ( شده است. عالوه بر این از آزمون T برای آزمون معنیداری ضرایب رگرسیون و از آزمون F به منظور بررسی معناداری کل مدل رگرسیون استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها آمار توصیفی و جدول ضرایب همبستگی متغیرهای پژوهش ارایه شده است. آمار توصیفی و جدول ضرایب همبستگی جدول 1: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش پیرسون مابین متغیرهای پژوهش به ترتیب در جدولهای شماره 4 و 0 متغیر عالمت اختصاری تعداد مشاهده میانگین انحراف معیار حداقل حداکثر 5 /042-0/285 0 /542 0 / مدیریت سود تعهدی AM 0 /854-0/622 0 /565-0/ PreAEMUI سود پیشبینینشده قبل از مدیریت سود تعهدی 0 /668-0/080 0 /585 0 / جریان نقد عملیاتی غیرعادی R-CFO 0 /588-0/005 0 /020 0 / هزینههای اختیاری غیرعادی R-DisEx 5 /662 0 /060 0 /520 0 / LEV اهرم مالی 58 /255 0 /260 5 / / SIZE اندازه شرکت 0 /468-0/050 0 /255 0 / درصد رشد فروش GROWTH 12 Variance Inflation Factor

13 همانطور که در جدول شماره 4 مشاهده می شود میانگین اقالم تعهدی اختیاری حاصل از مدل تعدیل شده جونز )1/111( و همچنین میانگین جریانهای نقد عملیاتی غیرعادی )1/111( و هزینه های اختیاری غیرعادی )1/112( بسیار به صفر نزدیک است که این اعداد با آمار ارایه شده در مطالعات مرتبط مانند کوهن و همکاران )0113( مشابه است. جدای از این میانگین سود پیشبینینشده قبل از مدیریت سود تعهدی منفی است که تلویحا به این معنی است که به طور متوسط با فرض عدم مدیریت اقالم تعهدی سطح سود نسبت به سال قبل کاهش می یافت. به طور متوسط حدود دو سوم از ساختار مالی شرکتهای نمونه را بدهیهایشان تشکیل می دهد و در حالیکه میانگین رشد فروش شرکتهای نمونه حدود 42 درصد است ( 1/42( انحراف معیار این متغیر )0/25( نشان می دهد رشد فروش در بین شرکتهای نمونه پراکندگی نسبتا باالیی دارد. نتایج جدول 0 نشان می دهد که ضریب همبستگی بین متغیر مدیریت سود از طریق اقالم تعهدی )AM( با هر یک از متغیرهای جایگزین مدیریت واقعی سود منفی است که این ضریب در مورد جریانهای نقد عملیاتی غیرعادی از لحاظ آماری نیز معنی دار است.)P-value=1/111( عالوه بر این ضریب همبستگی بین متغیرهای مستقل مدل حداکثر 1/09 است و این مساله بازگوی آن است که بین متغیرهای مستقل مدل مشکل همخطی دو متغیره یا ساده وجود ندارد. جدول 2: جدول ضرایب همبستگی میان متغیرهای پژوهش AM PreAEMUI R-CFO R-DisEx LEV SIZE GROWTH AM )P-value( PreAEMUI )P-value( 1 0 /040 0 /00 5 R-CFO )P-value( - 0/400 0 /00-0/254 0 /00 5 R-DisEx )P-value( - 0/050 0 /485-0/084 0 /045-0/055 0 /008 5 LEV )P-value( - 0/02 0 /505 0 /05 0 /205-0/25 0 /00 0 /50 0 /052 5 SIZE )P-value( 0 /005 0 /006 0 /056 0 /600 0 /50 0 /00 -/00 0 /064-0/02 0 /205 5 GROWTH )P-value( 0 /02 0 /445-0/52 0 /005 0 /00 0 /060 0 /50 0 /050 0 /000 0 /856 0 /04 0 /524 5

14 تخمین مدلها و آزمون فرضیات قبل از ارایه و تحلیل نتایج باید یادآوری نمود که نتایج آزمون F لیمر برای هر یک از مدلهای مورد استفاده برای آزمون فرضیات اول و دوم پژوهش نشان داد که در این مدلها ساختار پانل داده ها معنی دار و حایز اهمیت نیست و بنابراین می توان داده های ترکیبی را تلفیق نمود یا به اصطالح با نمود. عالوه بر این 48 روی هم ریختن از آنها در تخمین مدلها استفاده نتایج آزمونهای تشخیصی که در بخش قبلی به آنها اشاره شد نشان داد که تخمین مدلهای پژوهش با مشکل ناهمسانی واریانس و خودهمبستگی اجزای خطا همراه است. بنابراین تخمین هر دو مدل با استفاده از روش تصحیح کننده 41 راجرز )4778( انجام گرفت. این روش برای زمانی مناسب است که مشکل ناهمسانی واریانس اجزای خطا و مشکل خودهمبستگی اجزای خطا به طور همزمان وجود داشته باشد. شاخصهای VIF متغیرهای مستقل در ستون منتهی الیه سمت راست جدولهای شماره 8 و 1 ارایه شده است. از آنجا که همه این شاخص ها کمتر از 41 می باشد نتیجه می شود که بین هیچ کدام از متغیرهای مستقل مدلهای پژوهش همخطی چندگانه نیز وجود ندارد. نتایج آزمون فرضیه اول نتایج حاصل از تخمین مدل اصلی پژوهش )مدل شماره 1( برای حالتی که متغیر جریان نقد عملیاتی غیرعادی R-( )CFO به عنوان جایگزین دستکاری فعالیتهای واقعی )RM( در نظر گرفته شود در جدول شماره 8 آمده است. همانگونه که در جدول شماره 8 مشاهده میشود R 2 تعدیلشده در این جدول حاکی از آن است که حدود 3 درصد از تغییرات در مدیریت سود تعهدی در نمونه مورد مطالعه در این پژوهش توسط متغیرهای مستقل توضیح داده میشود و با توجه به آماره F و مقدار p-value متناظر با آن )1/111( این ضریب تعیین و به عبارت دیگر کل مدل رگرسیون خطی از لحاظ آماری معنی دار است. همچنین ضریب متغیر جریان نقد عملیاتی غیرعادی در مدل یاد شده مثبت )8/8 0( و از لحاظ آماری نیز معنی دار است )p-value=1/111( و این نشان می دهد که همانگونه که پیشبینی میشد ارتباط بین دو متغیر جریان نقد عملیاتی غیرعادی که معرف مدیریت سود واقعی میباشد و اقالم تعهدی اختیاری که معرف مدیریت سود تعهدی است از نوع مستقیم است. بنابراین میتوان اذعان داشت که فرضیه اول این پژوهش مبنی بر وجود رابطه مثبت بین جریان نقد عملیاتی غیرعادی تأیید میشود. و مدیریت سود تعهدی در سطح اطمینان 7 درصد 13 pooling 14 rogers

15 جدول 3: نتایج آزمون رگرسیون مدل مربوط به فرضیه اول AM it = α0+ α 1 PreAEMUI it + α 2 R-CFO it + α 3 LEV it + α 4 SIZE it + α 5 GROWTH it + ε i ضریب متغیر مستقل t آماره P-value شاخص VIF PreAEMUI R-CFO LEV SIZE GROWTH cons - /8 6 8/8 0-8/883-8/880 8/860 8/ - 2/ /0-8/ -9/ 0 /2 9/36 8/888 8/883 8/684 8/88 8/ 92 8/88 /93 /39 /8 / 3 /8 - آماره دوربین واتسون / 6 R 2 تعدیل شده 8/302 آماره F 8090 P-value 8/8888 از میان متغیرهای کنترلی مدل تنها ضریب برآوردی متغیرهای سود پیشبینینشده قبل از مدیریت سود تعهدی و اندازه شرکت از لحاظ آماری معنی دار شده است و عالمت هر دو نیز منفی است. بنابراین هر چه شرکت بزرگتر باشد اقالم تعهدی اش را کمتر مدیریت می کند. واقعی نتایج آزمون فرضیه دوم مدل اصلی پژوهش در حالتی که متغیر هزینه های اختیاری غیرعادی به عنوان جایگزین دستکاری فعالیتهای )RM( در نظر گرفته شود نیز از طریق روی هم ریختن داده های ترکیبی و با استفاده از روش رگرسیون راجرز )4778( برای تصحیح ناهمسانی واریانس و خودهمبستگی تخمین زده شد که نتایج حاصل از این تخمین در جدول شماره 1 آورده شده است. نتایج ارایه شده در جدول شماره 1 نشان می دهد که ضرایب برآوردی همه متغیرهای مدل به جز متغیر اندازه شرکت در سطح خطای درصد از لحاظ آماری معنی دار و مخالف صفر است. ضریب متغیر هزینه های اختیاری غیرعادی که ضریب هدف پژوهش و نماینده مدیریت واقعی سود است دارای مقداری برابر با 1/117 است. از آنجا که این ضریب مثبت و در سطح اطمینان 7 درصد معنی دار است )p-value=1/149( بنابراین فرضیه دوم پژوهش مبنی بر اینکه بین دو متغیر هزینه های اختیاری غیرعادی )به عنوان متغیر جایگزین دستکاری فعالیتهای واقعی( و اقالم تعهدی اختیاری حاصل از مدل تعدیل شده جونز )مدیریت سود تعهدی( ارتباط مستقیم برقرار است تایید می شود. این بدان معنی است که هر چه شرکتها طی دوره سود خود را از طریق دستکاری و کم و زیاد کردن

16 هزینه های اختیاری مانند هزینه های اداری عمومی و فروش و هزینه های تبلیغات بیشتر )کمتر( مدیریت کنند در پایان دوره نیز اقالم تعهدی را بیشتر )کمتر( مدیریت می کنند. جدول 4: نتایج آزمون رگرسیون مدل مربوط به فرضیه دوم AM it = α 0 + α 1 PreAEMUI it + α 2 R-DisEx it + α 3 LEV it + α 4 SIZE it + α 5 GROWTH it + ε i آماره t - 3 /98 /90 - /82 - /92 /43 /68 ضریب - /883 8/883-8/83-8/88 8/863 8/826 متغیر مستقل PreAEMUI it R-DisEx it LEV it SIZE it GROWTH it CONS / 4 آماره دوربین واتسون R 2 8/342 آماره F 3 3 P-value 8/8888 P-value 8/888 8/8 2 8/893 8/ 2 8/833 8/8 2 شاخص VIF /88 /88 /8 /8 /88 - بر اساس نتایج جدول شماره 1 مشخص می شود که مدل از قدرت تبیین نسبتا خوبی برخوردار است )2 /1= 2 R( و ضریب تعیین مدل از لحاظ آماری نیز معنی دار است.)p-value=1/111( همانند نتایج مدل قبل در جدول 1 نیز ضریب متغیر سود پیشبینینشده قبل از مدیریت سود تعهدی منفی و معنی دار است و این بدان معنی است که هر چه سود پیشبینینشده قبل از مدیریت سود تعهدی شرکت بیشتر باشد شرکتها اقالم تعدی خود را کمتر مدیریت می کنند. بحث و نتیجهگیری مدیریت سود تعهدی از طریق دستکاری ارقام حسابداری در پایان دوره مالی انجام میشود درحالیکه دستکاری فعالیتهای واقعی بر اساس قضاوت و صالحدید مدیریت در طی دوره مالی صورت میگیرد. به عبارت دیگر مدیریت واقعی سود قبل از مدیریت سود تعهدی انجام میپذیرد. بنابراین هرگونه تصمیمگیری مدیران برای دستکاری فعالیتهای واقعی میتواند بر مدیریت سود تعهدی اثرگذار باشد. بر این اساس در پژوهش حاضر فرض شد دستکاری و مدیریت فعالیتهای واقعی تاثیر مثبتی بر مدیریت اقالم تعهدی دارد. نتایج حاصل از آزمون فرضیهها با استفاده از اطالعات مربوط به 79 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 4831 تا 4837 نشان میدهد که بین جریان نقد عملیاتی غیرعادی و هزینههای اختیاری غیرعادی به عنوان معیارهای دستکاری فعالیتهای واقعی و مدیریت سود تعهدی ارتباط مستقیم و معنیدار وجود دارد.

17 این نتایج بیانگر آن است که شرکتهای مورد مطالعه هر دو نوع مدیریت سود را به کار می برند و الزاما به کارگیری نوعی از مدیریت سود باعث عدم استفاده از نوع دیگر آن نمی شود. به منظور افزایش اعتبار نتایج پژوهش برای محاسبه اقالم تعهدی اختیاری عالوه بر مدل تعدیلشدهی جونز ( 477( از مدل تعدیلشدهی کاسنیک )4777( و مدل صنعت یا مدل کوتاری ( 011( نیز استفاده شد. اگرچه نتایج به دست آمده از لحاظ عددی کمی متفاوت بود اما استنباطهای اصلی در رابطه با آزمون فرضیات بر اساس این مدلها با نتایج و استنباطهای مبتنی بر مدل تعدیلشدهی جونز مطابقت داشتند. نتایج تحقیق حاضر با نتایج دیگر تحقیقات انجامشده در این رابطه )مانند سانجایا و ساراگیه )0140(( مبنی بر وجود رابطه مستقیم و معنیدار بین دستکاری فعالیتهای واقعی و مدیریت سود تعهدی مطابقت دارد. محدودیتهای پژوهش و پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی هزینههای اختیاری متشکل از هزینههای اداری عمومی و فروش و هزینههای تحقیق و توسعه میباشد. با توجه به ادبیات موضوع مدیریت سود از طریق هزینههای تحقیق و توسعه بسیار متداول است با توجه به اینکه اطالعات مربوط به هزینههای تحقیق و توسعه از صورتهای مالی مربوط به شرکتهای جامعه آماری قابل استخراج نبود )یا سرمایهای تلقی شده بود یا به طور مجزا از سایر هزینههای جاری افشا نشده بود( به ناچار از این معیار صرفه نظر شد و هزینه های اختیاری صرفا شامل هزینه های اداری عمومی و فروش است. ضمنا همانطور که در بخش ادبیات پژوهش بیان شد دستکاری و تغییر فعالیتهای واقعی الزاما به معنای مدیریت واقعی سود به طور آگاهانه نیست و بنابراین در تفسیر و استفاده از نتایج پژوهشهایی از این دست باید به این مساله توجه داشت. در پایان پیشنهاد می شود پژوهش فوق با استفاده از دیگر معیارهای دستکاری فعالیتهای واقعی نظیر تخفیفات قیمتی و زمانبندی فروش داراییها و یا با جمع آوری داده های مربوط به حجم هزینه های تحقیق و توسعه شرکتها از طریق پرسشنامه و... نیز انجام شود و همچنین میزان تمایل مدیران ایرانی برای اعمال مدیریت سود تعهدی در مقایسه با مدیریت واقعی سود و زمان استفاده از هر یک از آنها توسط مدیران ایرانی مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد. 15 Kasznik 16 The Industry model. 17 Kothari et al

18 فهرست منابع 4. ابراهیمی کردلر علی ذاکری حامد "بررسی مدیریت سود با استفاده از فروش داراییها"..0 حسابداری و حسابرسی سال اول شمارهی بهارمقدم مهدی حسنی فرد حبیبه فصلنامه تحقیقات "بررسی رابطه بین رویدادهای مالی واقعی و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ". فصلنامه تحقیقات حسابداری و حسابرسی سال دوم شمارهی خدادادی ولی جان جانی رضا "بررسی رابطهی مدیریت سود و سودآوری شرکتهای پذیرفته شده در.1 بورس اوراق بهادار تهران". مجله پژوهشهای حسابداری مالی سال سوم شمارهی داوری نژاد مقدم قوچانی اعظم " بررسی رابطه بین مدیریت سود واقعی و مدیریت سود حسابداری به منظور هموارسازی سود در شرکتها پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ". پایاننامهی کارشناسی ارشد دانشکدهی مدیریت دانشگاه تهران.. رحمانی علی "حسابرسان و مدیریت سود". حسابرس شمارهی علی آبادی اکبر و نوری فرد یداهلل "بازی اقالم تعهدی". حسابدار شماره ردستانی ک. 9 شماره غالمرضا هدایتی مریم " سود حسابداری در برابر سود اقتصادی ". فصلنامه حسابدار رسمی 3. مشایخی بیتا مهرانی ساسان مهرانی کاوه و کرمی غالمرضا "نقش اقالم تعهدی اختیاری در مدیریت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران". بررسیهای حسابداری و حسابرسی شمارهی نوروش ایرج سپاسی سحر نیک بخت محمد رضا "بررسی مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران". مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز دورهی بیست و دوم شمارهی Baber, W., P. Fairfield, and J. Haggard The effect of concern about reported income on discretionary spending decisions: The case of research and development. The Accounting Review 66 (4): Bruns, W., and K. Merchant, 1990, The dangerous morality of managing earnings, Management Accounting 72, Bushee, B The influence of institutional investors on myopic R&D investment behavior. The Accounting Review 73: Cohen, D. A., Dey, A., & Lys, T. Z "Real and Accrual-based Earnings Management in the Pre- and Post-Sarbanes Oxley Periods". The Accounting Review 83, Dechow, P. M., Kothari, S., P., & Watts, R. L "The relation between earnings and cash flows". Journal of Accounting and Economics 25, Dechow, P.M. and Skinner, D.J. (2000) Earnings management: Reconciling the views of accounting academics, practitioners, and regulators. Accounting Horizons 14 (June):

19 16. Dechow, P. M., Sloan, R. G., and Sweeney, A. P. )1995(. Detecting earnings management. Accounting Review, 70: García Lara, J.M., B. García Osma. (2012): Accounting conservatism and the limits to earnings management. Avalable at: Graham, J.R., C.R. Harvey and S. Rajgopal, 2005, The economic implications of corporate financial reporting, Journal of Accounting and Economics 40, Gunny, k What Are the Consequences of Real Earnings Management? Working paper, University of Colorado. 20. Gunny, K The relation between earnings management using real activities manipulation and future performance: Evidence from meeting earnings benchmark. ContemporaryAccounting Research 27 (2), Hashemi, S. A., and H. Rabiee, THE RELATION BETWEEN REAL EARNINGS MANAGEMENT AND ACCOUNTING EARNINGS MANAGEMENT: EVIDENCE FROM IRAN. Business and Management Review. Vol. 1(8) pp Healy, P. M., and Wahlen, J. M A review of the earnings management literature and its implications for standard setting. Accounting horizons, 13: Herrmann, T., Inoue, T. and Thomas, W.B The sale of assets to manage earnings in Japan.Journal of Accounting Research 41 (1): Kasznik, R. (1999). On the association between voluntary disclosure and earnings management. Journal of Accounting Research, 37(1), Kim, J. and B. C. Sohn. (2008). Real versus Accrual-based Earnings Management and Implied Costs of Equity Capital. Working Paper. City University of Hong Kong and City University of Hong Kong (CityUHK) Department of Accountancy. 26. Kothari, S., Leone, A. J., and Wasley, C. E Performance matched discretionary accrual measures. Journal of accounting and Economics, 39: Matsuura, S. (2008). On the relation between real earnings management and accounting earnings management: Income smoothing perspective. Journal of International Business Research, 7(3), Roychowdhury, S., Earnings management through real activities manipulation. Journal of Accounting and Economics 41: Sanjaya, P.S. and Saragih, M.F. (2012). The Effect of Real Activities Manipulation on Accrual Earnings Management: The Case in Indonesia Stock Exchange (IDX). Journal of Modern Accounting and Auditing, Vol. 8, No. 9, Thomas, J. K., and H. Zhang Inventory changes and future returns. Review of Accounting Studies 7: Verkerk, S "Are CEO changes related to earnings management?". Master's thesis Accounting and Finance, Faculty of Economics and Business, Erasmus University Rotterdam. 32. Yu, W "Accounting-Based Earnings Management And Real Activities Manipulation". Dissertation, Georgia Institute of Technology 33. Zang, A Evidence on the Tradeoff between Real Manipulation and Accrual Manipulation. working paper, University of Rochester.

20 An Investigation of The Effect of Real Activities Manipulation on Accrual Earnings Management in Tehran Stock Exchange (TSE) Abdolmahdi Ansari 1* Mostafa Dorri Sedeh 2** Masoud Nargesi 3*** abstract In accounting literature, the general methods to manage earnings are accruals earnings management and real activities manipulation. Because of real activities manipulation usually is conducted on the going period and accruals earnings management is conducted at the end of period, it is expected that managers' decisions on real activities manipulation will affect the accruals earnings management.therefore, the objective of this study is to investigate whether real activities manipulation influences accruals earnings management. Real activities manipulation is indicated by abnormal cash flows from operations and abnormal discretionary expenses, and discretionary accruals is considered as the proxy for accruals earnings management. To investigate the issue, this study collected data from Tehran Stock Exchange (TSE). Using a Sample of 97 firms from the year 2005 to 2011, The results of this study support the research hypothesis that real activities manipulation positively influences accruals earnings management. The higher the real activities manipulation effects, the higher the accruals earnings management at the end of the period. Keywords: earnings management, real activities manipulation, accruals earnings management 1 Associate Professor, Member of Accounting Department, Vali-e-Asr University of Rafsanjan 2 Instructor, Member of Accounting Department, Vali-e-Asr University of Rafsanjan (m.dorri@vru.ac.ir) 3 Student of Master of Science in Accounting, Vali-e-Asr University of Rafsanjan